Rola sztuki w naszym zdrowiu psychicznym – ponad 200 badań o arterapii

Arterapia, czyli terapia sztuką, to zgodnie z definicją Brytyjskiego Stowarzyszenia Arteterapeutów forma psychoterapii (z ang. art psychotherapy) [1]. We wspierającym środowisku, któremu towarzyszy relacja terapeutyczna, pacjent tworzy obrazy, kształty i obiekty. W ten sposób wyraża prawdziwego siebie i może lepiej zrozumieć swoje problemy, by w rezultacie doprowadzić do pozytywnych zmian podwyższających jakości swojego życia.

Arterapia wykorzystuje różne dziedziny artystyczne, takie jak malarstwo, rzeźba, taniec, muzyka i teatr, aby pomóc jednostkom wyrazić siebie i eksplorować swoje uczucia, myśli i doświadczenia. Podczas sesji arterapeutycznych pacjenci są zachęcani do tworzenia sztuki bez presji osiągnięcia perfekcji czy oceny. Proces twórczy staje się narzędziem do eksploracji wewnętrznych konfliktów, odkrywania nowych perspektyw oraz rozwijania zdolności samowyrażania.

Wyniki metaanaliz o arterapii

W tym wpisie przedstawię trzy ciekawe metaanalizy, które znalazłam w maju 2023 na temat arterapii i terapii artystycznej opartej na uważności oraz wyników ich stosowania. Tu zamieszczam skrót, a poniżej rozwinięcie danych badań:

• ​​arteterapia wykazuje pozytywny wpływ na depresję  u pacjentek z rakiem piersi (na podstawie 9 badań)
• terapia artystyczna oparta na uważności (MBAT) przyniosła korzyści w zakresie łagodzenia objawów, np. lęku, depresji, zmęczenia (14 badań)
• AT (art therapy) można uznać za skuteczną interwencję w zmniejszaniu objawów depresji wśród osób starszych, a arteterapeuci/psychoterapeuci mogą wykorzystywać tę metodę do zmniejszania objawów depresji wśród osób starszych (222 badania z baz danych i 199 z przeglądu piśmiennictwa)

Wpływ arteterapii na lęk i depresję u pacjentek z rakiem piersi: zaktualizowana metaanaliza (2020)

W tej metaanalizie z 2020 badacze mieli na celu zbadanie wpływu arteterapii na lęk i depresję u pacjentów z rakiem piersi. Wzięli pod uwagę wybrane badania do grudnia 2019 r. i wytypowali do analizy 9 z nich obejmujących łącznie 446 uczestników. Doszli do wniosków, że ​​arteterapia wykazuje pozytywny wpływ na depresję u pacjentek z rakiem piersi, ale nie wykazuje pozytywnego wpływu na lęk.

Skuteczność arteterapii opartej na uważności na objawy lęku, depresji i zmęczenia: przegląd systematyczny i metaanaliza (2020)

W tym przeglądzie i metaanalizie z 2020 zbadano korzyści płynące z terapii artystycznej opartej na uważności (MBAT) w łagodzeniu objawów lęku, depresji i zmęczenia. Uwzględniono 14 badań obejmujących młodzież i dorosłych. Uczestnicy, którzy skorzystali z terapii artystycznej opartej na uważności (MBAT), zgłaszali znaczną poprawę wskaźników w zakresie łagodzenia objawów (np. lęku, depresji, zmęczenia) oraz ogólnej poprawy funkcjonowania i jakości życia. MBAT jest obiecującą strategią w celu łagodzenia powyższych objawów. Literatura jest jednak ograniczona przez niewielką liczbę opracowań, dlatego autorzy podkreślają, że potrzebne są randomizowane, kontrolowane badania z większymi próbami, aby potwierdzić wyniki badaczy.

Wpływ interwencji arteterapeutycznych na objawy depresji wśród osób starszych: metaanaliza kontrolowanych badań klinicznych

Badanie miało na celu zbadanie wpływu interwencji arteterapeutycznych na objawy depresji wśród osób starszych. Autorzy przeprowadzili metaanalizę kontrolowanych badań klinicznych, aby zbadać związek między arteterapią a objawami depresji u osób starszych. Jakość metodologiczną włączonych badań oceniono za pomocą listy kontrolnej Delphi. Heterogeniczność została oceniona i zmierzona za pomocą statystyki chi-kwadrat oraz statystyki I2. Metaanaliza została przeprowadzona przy użyciu modelu efektów losowych w celu uzyskania sumarycznej miary średniej różnicy w wynikach depresji między grupami arteterapii i grupami kontrolnymi.

Wyniki metaanalizy obejmowały 8 badań, uwzględniając łącznie 222 badań z baz danych i 199 z przeglądu piśmiennictwa. Różnica w średnim wyniku depresji między grupami interwencyjnymi a kontrolnymi wykazała istotne zmniejszenie objawów depresji w grupie arteterapii (MD -0,78; 95% CI: -1,17; -0,38; I2 = 67,9%).

Badania nad arterapią dostarczają dowodów na jej skuteczność w leczeniu różnorodnych problemów zdrowia psychicznego. Według najnowszych badań, arterapia może pomóc w redukcji stresu, lęku, depresji i innych stanów emocjonalnych. Jednak ważne jest zauważenie, że arterapia nie zastępuje tradycyjnych metod leczenia zdrowia psychicznego, takich jak psychoterapia czy farmakoterapia, ale może być używana jako uzupełnienie tych terapii. Kluczowym elementem arterapii jest indywidualne dostosowanie sesji do potrzeb i możliwości pacjenta, co pozwala na osiągnięcie najlepszych rezultatów.

To, czego jestem pewna, to że arterapia to fascynujące pole, które stale się rozwija. Badania i praktyka terapeutyczna w tym obszarze przynoszą coraz więcej informacji na temat jej skuteczności i potencjału.

Pozostałe Źródła:

[1] David B. Edwards: Art therapy. London: SAGE, 2004.